AKP’nin oyları eriyor, giderek zayıflıyor. Bunun birden fazla etkeni var. 17-25 Aralık bunda bir etken, Ortadoğu’da ki başarısızlık, Suriye’de yaratmış olduğu kabul edilmez savaş, Avrupa’dan uzaklaşmış olması, yoksulluğun giderek derinleşmesi, işsizliğin artması… gibi daha bir çok etmeni alt alta sıralamak mümkün.
Ancak bunlardan hiç biri ve/veya hepsi birlikte oyların bu düzeyde erimesini açıklamaya yetmez. Daha önemli olan etmen bu saydıklarımızın arasında değil.
Ona gelmeden önce, biraz gerilere gidelim, başarısını sağlayan etmenlere bakalım.
AKP’nin uzun yıllar seçimlerde başarılı olması da şimdi oy kaybetmesi gibi tek bir etmene bağlanamaz. O başarıda, kurmuş olduğu koalisyonun büyük payı vardı. O büyük koalisyonun oyla ölçülen son derece sınırlı bir etkisi yanında oldukça büyük meşruiyet ve güç algısı yaratıyordu.
Bu güç, her girdiği seçimlerden başarı ile çıkacağı algısını özenle yaratarak toplumda hakım kılmayı bildi.
Bu yüzden her seçimde “AKP nasılsa kazanır” diyerek sandığa gitmeyen, yüzde 10 ile 15 oranında muhalif seçmen, her seçimde AKP’nin büyümesine neden oldu.
Peki, 7 Haziran 2015 seçimlerine giderken değişen ne?
Her şeyden önce o büyük koalisyon bozuldu. İlk tasfiye olanlar sol liberal aydınları, cemaat izledi. Üstelik AKP bileşenleri içinde en güçlü ve etkin güç olan Cemaat günah keçisine döndü. Ama bunlardan daha önemlisi; “AKP kazanır”ın, özünde “Erdoğan kazanır” olarak özdeşleştirilmiş olmasıdır.
Erdoğan’ın, Cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası görülmesi mümkün olan bu özdeşleşme, şimdi AKP’yi vuracak en büyük etmen oluyor.
Erdoğan’ın, her fırsatı değerlendirip, elinden geleni fazlasıyla yaparak, AKP ile ilişkisini kesmemiş, hala başında olduğunun görüntüsünü vermeye çalışması, pratikte aynı etkiyi yapmadığı gibi, AKP için daha da olumsuz bir etki yapıyor.
Bunun muhalefete olumlu bir yansımasını şimdiden görüyoruz. “Bu sefer kazanabiliriz” algısının giderek güç kazanması, “AKP kazanır,” “Erdoğan kazanır” algısının yerini almaya, önüne geçmeye başlıyor. Birçok seçimde sandığa gitmeyen muhalif seçmen, 7 Haziran seçimlerinde sandığa giderek, anketlerde gördüğümüzden de ağır bir tabloyu AKP için yaratabilir, ampul patlayabilir…
Hasan KAYA
20 Mart 2015 Cuma
